دانستن تفاوت انواع کپسول های آتش نشانی برای استفاده از این خاموش کننده‌ها در مکان‌های مختلف، بسیار ضروری است. در این مقاله با ما همراه باشید تا با تفاوت انواع کپسول های آتش نشانی، کاربرد و محل نگهداری آنها، آشنا شوید.
انواع کپسول آتش نشانی از لحاظ وزن
وزن کپسول با توجه به مساحتی که قرار است کپسول نصب شود و نوع مواد قابل اشتعال در آن محل، تعیین می‌شود. از نظر وزن می‌توان کپسول‌ها را در انواع زیر خریداری نمود:
- کپسول‌های دستی: این کپسول‌ها دارای وزن ۱۲ الی ۱۴ کیلوگرم هستند.
- کپسول‌های چرخ‌دار: کپسول‌های دارای وزن ۱۴ کیلوگرم به بالا، به صورت چرخ‌دار ساخته می‌شوند.
کپسول های زیر ۱۸ کیلوگرم در ارتفاع 1 متری و کپسول‌های بالای ۱۸ کیلوگرم در ارتفاع ۵/۱ متری نصب می‌شوند.
معرفی اجزای کپسول آتش نشانی
کپسول آتش نشانی که به عنوان یکی از تجهیزات اطفاء حریق کاربرد دارد، یک مخزن استوانه‌ای شکل است که داخل آن، موادی برای اطفای حریق پر می‌شود. در ادامه به اجزای یک کپسول آتش نشانی اشاره می‌نماییم:
- مخزن استوانه‌ای فولادی
- ماده‌ی خاموش کننده آتش
- اهرم لایه‌ی پلاستیکی
- لوله پلاستیکی
- لوله کف‌ساز
- لوله خروج
- ضامن
رنگ کپسول آتش نشانی
رنگ‌های کپسول آتش نشانی از دو نظر تقسیم‌بندی می‌شوند:
- بر اساس رنگ مخزن
- بر اساس نوع ماده‌ی خاموش کننده
در ایران، رنگ کپسول‌های آتش نشانی به قرار زیر است:
- کپسول co2 و پودر و گاز، به رنگ قرمز (که برای تشخیص آنها باید به بدنه و شلنگ هر کدام، توجه نمود)
- کپسول آب و گاز به رنگ آبی
- کپسول فوم به رنگ سبز
- کپسول بیوورسال به رنگ آبی فیروزه‌ای
از طرفی رنگ خاموش کننده به شرح زیر است:
- خاموش کننده قرمز حاوی آب است.
- خاموش کننده آبی محتوی پودر و گاز است.
- خاموش کننده لیمویی محتوی فوم است.
- خاموش کننده مشکی محتوی کربن دی اکسید است.
- خاموش کننده سبز محتوی مواد هالوژنه است.
- خاموش کننده زرد حاوی ترکیبات مواد شیمیایی است.
کاربرد انواع کپسول آتش نشانی
برای این که بتوانید با کاربرد انواع کپسول آتش نشانی آشنا شوید، لازم است تا ابتدا تفاوت انواع کپسول های آتش نشانی را با هم مورد بررسی قرار دهیم.
تفاوت انواع کپسول های آتش نشانی
هنگامی که حریق رخ می دهد، تقریباً هر چیزی ممکن است به افزایش آتش‌سوزی کمک کند. لذا برای خاموش کردن آتش، ابتدا باید از جنس موادی که سبب آتش‌سوزی شده است، اطلاع یافت، سپس با استفاده از خاموش کننده‌ی مناسب، به مهار آتش‌سوزی اقدام نمود. به عنوان مثال هرگز نمی‌توان از آب برای آتش‌سوزی ناشی از یک منبع روغنی استفاده نمود.
در تفاوت انواع کپسول های آتش نشانی، می‌توان به مواد تشکیل دهنده‌ی این محصولات اشاره نمود. انواع کپسول‌های آتش نشانی عبارتند از:
کپسول آتش نشانی co2
تفاوت انواع کپسول های آتش نشانی با کپسول کربن دی اکسید این است که از این نوع کپسول آتش نشانی در اطفای حریق ناشی از برق، مایعات قابل اشتعال مانند روغن، بنزین و… استفاده می‌شود. رنگ بدنه‌ی این نوع از کپسول‌های آتش نشانی، قرمز بوده و کلمه‌ی co2 روی بدنه‌ی قرمز چاپ شده است.
کپسول آتش نشانی پودر و گاز
این کپسول‌ها به خاموش کننده‌های پودری معروف هستند. مهم‌ترین تفاوت انواع کپسول های آتش نشانی با کپسول پودر و گاز این است که از این خاموش کننده‌ها می‌توان به جای کپسول‌های آب و گاز هم استفاده نمود. علاوه بر آن، کپسول‌های آتش نشانی پودر و گاز قادر به اطفای حریق ناشی از فلزات، مایعات، گازها و برق نیز هستند. از این رو، بهترین کپسول آتش نشانی قابل استفاده در منازل، محل کار و … این نوع از کپسول‌های آتش نشانی هستند.
کپسول آتش نشانی آب و گاز
این نوع کپسول‌های آتش نشانی برای اطفای حریق حاصل از منابعی مانند چوب، پنبه، کاغذ، پلاستیک و … استفاده می‌شوند. معمولاً رنگ این نوع کپسول، آبی است.
کپسول آتش نشانی فوم
از کپسول کف و فوم در خاموش کردن آتش‌سوزی ناشی از موادی مانند چوب، پلاستیک و مایعات قابل اشتعال، استفاده می‌شود. مکانیزم آن در پخش کف روی منطقه‌ی آتش‌سوزی است، به طوری که از رسیدن اکسیژن به آتش جلوگیری شود. رنگ این کپسول‌های آتش نشانی سبز یا آبی است.
کپسول بیوورسال
تفاوت انواع کپسول های آتش نشانی با کپسول بیوورسال در این است که کپسول بیوورسال از پیشرفته‌ترین انواع کپسول‌های آتش نشانی به شمار می‌آید. در تمامی آتش سوزی‌های گسترده، از این نوع خاموش کننده‌ها استفاده می‌شود. مخزن این نوع کپسول به رنگ آبی کم رنگ است. رنگ خاص این کپسول هم تفاوت دیگر انواع کپسول‌های آتش نشانی با این خاموش کننده است.
تفاوت کپسول آتش نشانی co2 و پودری
در بررسی تفاوت انواع کپسول های آتش نشانی، می‌توان تفاوت‌ها را در بررسی ویژگی‌های کپسول آتش نشانی co2 و پودری بیان نمود. برای این منظور ابتدا ویژگی‌های کپسول آتش نشانی پودری را بررسی می‌نماییم:
- این کپسول‌ها با آتش‌سوزی‌های کلاس‌های مختلف A، B و C مقابله می‌کنند.
- در فضاهای سر بسته نباید از این کپسول‌ها استفاده شود.
- از آن جا که به شکل پودر است، در فضا پخش می‌شود و قابل استنشاق خواهد بود.
- پس از اطفای حریق، تمیز کردن محیط به سختی انجام می‌شود.
- از برخی از کپسول‌های پودری در اطفای حریق فلزات قابل اشتعال تیتانیوم و منیزیم می‌توان استفاده کرد.
- این نوع کپسول در اشتعال ناشی از برق تا ۱۰۰۰ ولت کاربرد دارد.
- در خاموش کردن حریق در اثر روغن، کاربرد وسیع دارد.
- از طریق ایجاد سد بین مسیر سوخت، آتش را خاموش می‌کند.
محل نگهداری کپسول های آتش نشانی؛ پمپ بنزین‌ها، محوطه‌های جوشکاری و برشکاری با شعله، کارخانه‌های توزیع گاز مایع، کارخانه‌های مواد شیمیایی و کارخانه‌های با دیگ بخار است. این کپسول‌های آتش نشانی خاموش کننده آتش‌سوزی با کلاس B هستند.
در مشاغل زیر می‌توان این کپسول‌ها را نگهداری کرد:
- آشپزخانه
- کارگاه‌های ساختمانی
- دفاتر
- وسایل نقلیه
- مکان‌های با تجهیزات الکتریکی
نحوه عملکرد و موارد استفاده کپسول آتش نشانی گازی
برای استفاده از کپسول آتش نشانی گازی، باید ضامن کپسول را کشید و سپس اهرم آن را فشار داد. اهرم به یک میله فشار می‌آورد تا شیر فنری، فشار را به پایین منتقل نماید و مسیر خروجی باز شود. با کاهش فشار وارده بر گاز فشرده شده، گاز رها می‌شود و با نیروی بسیار به دهانه‌ی خروج گاز منتقل و از آن خارج می‌شود.
در کپسول‌های حاوی فوم یا آب نمی‌توان از گاز کربن دی اکسید یا نیتروژن استفاده نمود زیرا با خروج گاز و با کاهش فشار، دما پایین می‌آید و آب یا فوم یخ می‌زند.
از کپسول آتش نشانی گازی در موارد زیر می‌توان استفاده کرد:
- خاموش کردن هر نوع حریق
- خاموش کردن حریق حاصل از مایعات و فلزات به طور تخصصی
محل نگهداری کپسول های آتش نشانی
به طور کلی کپسول‌های آتش نشانی باید در جایی دور از نور آفتاب، برف ، باران و … نگهداری شوند. همچنین این کپسول‌ها باید دور از مواد قابل اشتعال، قرار داده شوند. بدنه‌ی کپسول نباید زنگ بزند و از نگهداری کپسول در محیط مرطوب باید خودداری نمایید. (منبع : www.kidde.com)
در خودرو‌های سنگین کپسول باید در جعبه‌ای نگه داری شود که هنگام شستشوی خودرو، آب به کپسول نرسد. علاوه بر این، از نگهداری کپسول آتش نشانی در هر جایی که احتمال ورود عواملی مانند حشرات یا گرد و خاک به لوله‌ی کپسول می‌شود باید خودداری نمایید زیرا ورود این عوامل، مانع عمل کردن کپسول می‌شود.
جمع بندی
در نهایت پس از بیان تفاوت انواع کپسول های آتش نشانی باید به این نکته دقت کنید که در هنگام خرید انواع محصولات مرتبط با ایمنی و آتش نشانی، حتماً باید به فروشگاه‌های معتبر مراجعه کنید. مجموعه ایمن احسان، از سال 1384 در زمینه‌ی فروش لوازم ایمنی و آتش نشانی فعال است.
